Historiek

Voor 1925 ook bekend als modernistische en moderne stijl. Art deco is een internationale decoratieve stijl die in de jaren ‘20 van de 20e eeuw in Frankrijk ontstond. Aanvankelijk werd art deco geïnspireerd door de felgekleurde kostuums van Diaghilevs Ballets Russes en de modeontwerpen van Paul Poiret, maar de stroming werd ook beïnvloed door de abstracte, versimpelde vormen in de avant-gardeschilderijen van de constructivisten, kubisten, fauvisten en futuristen. 

De ontdekking van Toetanchamons graftombe door Howard Carter in 1922 inspireerde tot de Egyptische stijl, die onderdeel werd van de art deco. De stijl transformeerde de skyline van steden als New York en Shanghai en drukte zijn stempel op alle design, van mode tot meubilair, van Hollywoodfilms tot cruiseschepen.

De stroming ontleende zijn naam aan de Parijse exposition des Arts Décoratifs et Industriels Modernes, een internationale tentoonstelling met de beste contemporaine ontwerpen. Bij deze gelegenheid schitterde de VS door afwezigheid. Er wordt beweerd dat de VS er niet was omdat het in die tijd geen art deco had, maar als dit al het geval was dan bleef dat niet lang zo dankzij twee uitstekende art-deco-architectuurontwerpen, namelijk het Chrysler Building en het Empire State Building, die beide in de jaren ‘40 van de 20e eeuw de skyline van New York domineerden.

In Frankrijk was de zeer verfijnde art deco vooral bestemd voor de luxe markt en drong door tot in bijna elke ontwerpdiscipline, van de schilderijen van de in Polen geboren kunstenaar Tamara de Lempicka (1898-1980) tot grafiek en decorontwerp van Robert Delaunay (1885-1941) en Sonia Delaunay (1885-1980) en glaswerk van René Lalique.

Op reclameaffiches waren ook de gesimplificeerde vormen en krachtige silhouetten te zien, zoals op Cassandres Oceaanstomer Normandie (1935). Om hun fascinatie met reizen, snelheid en luxe te tonen gebruikten art-deco-ontwerpers levendige kleuren en reliëfloze, rechthoekige vormen.

In interieurs en bekleding ontwikkelden zich twee aparte stijlen, elk met hun eigen esthetische normen: de boudoirstijl van de jaren ‘20 van de 20e eeuw waaronder de exotisch oosterse stijl van Jacques Emile Ruhlmanns luxueus uitgevoerde meubels en de gestroomlijnde, modernistische benadering in het werk van bijvoorbeeld Le Corbusier en aanverwante ontwerpers.

In de jaren ‘20 werden Amerikaanse ontwerpers ook geïnspireerd door industriële vormen en machines. Ze gebruikten steeds herhaalde, overlappende geometrische patronen, kleurige rechtlijnige afbeeldingen, visgraatmotieven en bliksemschichten (elektriciteit symboliserend), en de alomtegenwoordige zigzagvormen.

Hierdoor veranderde de stijl van het zeer decoratieve begin in de jaren ‘20 tot het elegante functionalisme van de jaren ‘40. Hollywoodstijl In de VS was de art deco verbonden met glamour, fantasie en escapisme. Geïnspireerd op filmdecors en mode in Hollywood was de Hollywoodstijl overal aanwezig, van de extravagante producties op Broadway tot interieurs en wolkenkrabberarchitectuur.

Begin jaren ‘40 overheersten Egyptische en Azteekse invloeden en geometrie de Amerikaanse architectuur en beeldende kunst.

Klassieke voorbeelden van art-decoarchitectuur zijn onder andere het Chrysler Building, het Empire State Building en het Rockefeller Center in New York.

In Engeland werd de Hollywoodstijl gebruikt in het overdadige, spectaculaire interieur van de talloze Odeon-bioscopen in en rond Londen, waaronder het Odeon op Leicester Square met zijn bekleding van luipaardhuid en goudplissémuren.