Modern Scandinavisch design
Historiek
Modern Scandinavisch design (1936-2010) Ook bekend als modern Zweeds design en modern Deens design. Modern Scandinavisch design is de naam voor een stilistische ontwikkeling die in de jaren ‘40 ontstond binnen het modernisme. Typerend is het blankhouten meubilair met een specifieke nadruk op lijn en vorm en vaak wat kleur. Ook nu nog is het zowel in Scandinavië als in de rest van de wereld een dominante ontwerpstijl voor de consument.
Modern Zweeds design
In 1900 hadden Zweden, Denemarken en Finland hun eigen variatie op de art nouveau ontwikkeld en pasten deze toe in de in Scandinavië populaire traditionele ambachten, zoals het maken van meubels, keramiek, glas en textiel. Ongetwijfeld aangemoedigd door de activiteiten van de grote vakvereniging, Slöjdföreningen, waarin kunstenaars en ambachtslieden sedert 1900 samenwerkten, nam Zweden in de 20e eeuw het voortouw en ontwikkelde zijn eigen designstroming en stijl.
Als eerste profiteerden de keramiekbedrijven Gustavsberg en Rorstrand en de glasfabriek Orrefors van deze vernieuwing. Hierdoor werden hun werknemers in de jaren ‘20 en ‘30 de pioniers van de Zweedse moderne stijl. De stijl viel op vanwege zijn eenvoud en natuurlijke uitstraling en werd beschouwd als het toonbeeld van de democratie, waardoor hij in de naoorlogse periode veel internationale waardering kreeg.
Op een tentoonstelling in Stockholm in 1930 exposeerde een aantal architecten dat zich misschien tijdelijk had laten afleiden door de scherpere, functionelere esthetiek die zich halverwege het decennium in Duitsland had ontwikkeld, maar de Zweedse meubelontwerpers lieten zich niet zo gemakkelijk afleiden. Mensen als Bruno Mathsson, G.A. Berg en Josef Frank, met hun liefde voor natuurlijke materialen als hout en leer, bliezen de waarden, tradities en vormgeving die bij Zweeds design horen nieuw leven in.
In 1939 was in het Zweedse paviljoen van de wereldtentoonstelling in New York te zien dat modern Scandinavisch design een internationaal erkende stijl was die stond voor elegantie en het goede leven. Warenhuizen in de hele wereld kregen een Zweedse naam, als Svenska en Form, en glossy’s prezen modern Scandinavisch design aan als “een stijl om niet alleen naar te kijken, maar om mee te leven!”.
Modern Deens design
Hoewel Deens modern design enige tijd later ontstond, was het in de designwereld van de jaren ‘50 net zo bekend en populair. Door de nieuwe Deense stijl die door mensen als Arne Jacobsen, Verner Panton en Poul Kjaerholm was ontwikkeld, kreeg men respect voor natuurlijke materialen.
Tegelijkertijd werd belangstelling gewekt voor vernieuwde stoelmodellen zoals de stickback-stoel, de strandstoel en safaristoel: modellen die de massaproductie van meubilair in die tijd beïnvloedden. Mogensens Afrikaans geïnspireerde stoelontwerpen van hout en leer en de expressieve, sculpturale stoelen van zijn jongere collega Finn Juhl uit de jaren 40 en 50 zijn tekenend voor het primitivisme dat een belangrijk kenmerk werd van Deens meubelontwerp in de jaren ‘50.
In metaalwerk bleef de eenvoudige elegantie, die rond de eeuwwisseling voor het eerst te zien was in het werk van Georg Jensen en later in dat van Kay Bojesen, bestaan, dankzij Henning Koppel. Een van de meest uitgesproken en bepalende eigenschappen van Deens design uit die tijd was zijn vermogen om tijdloze objecten te creëren die ook nu nog net zo fris zijn als op de dag dat ze werden gemaakt.
Modern Fins design
Pas op de Triënnales van 1951 en 1954 in Milaan kreeg Finland zijn prominente plaats in de wereld van de hedendaagse vormgeving. Dit kwam vooral door de unieke glasontwerpen die littala toonde. Tapio Wirkkala en Timo Sarpaneva hadden nooit eerder met glas gewerkt, maar wonnen een wedstrijd die door littala was georganiseerd.
Later in de jaren ‘50 verwierven zij internationale faam voor hun expressieve sculptuurachtige materiaalverwerking. Finse ontwerpers waren ouder en avontuurlijker dan hun Scandinavische collega’s en stilistisch gezien excelleerden zij in textielen meubelontwerp. Textiel was sterk vertegenwoordigd met abstracte, kleurige, gezeefdrukte patronen op een monochrome achtergrond. Het werk van Marimmekko was ook prachtig en wordt nog steeds geproduceerd.
Fins design zat minder vast aan traditionele ambachtelijkheid dan in de buurlanden, maar kreeg zijn prikkels uit alle ontwerpdisciplines. Toch stralen de gebogen-triplexmeubels van Finlands grote ontwerper Alvar Aalto traditie en ambachtelijkheid uit. Na de oorlog werden ze nog steeds geproduceerd als klassieke stukken van de moderne vormgeving.
Belangrijkste kenmerken
- Blank hout
- Pure lijnen
- Eenvoudige, sculpturale vormen
- In Scandinavië en de rest van de wereld ook nu nog een dominante ontwerpstijl voor woninginrichting
- Voorkeur en respect voor natuurlijke materialen zoals hout, vooral berken, beuken en teak, en voor leer
- Muntte uit op het gebied van textiel en meubels, en gebruikte krachtige zeefdrukpatronen en
- kleuren; is ouder en avontuurlijker dan de Finse vormgeving
Actoren tijdens
Modern Scandinavisch design
Modern Zweeds design
Bruno Mathsson (1907-1988), Vormgever, architect
G.A. Berg (1891-1971), Vormgever
Josef Frank (1885-1967), Vormgever
Modern Deens design
Arne Jacobsen (1902-1971), Vormgever
Verner Panton (1926-1998), Architect, vormgever
Henning Koppel (1918-1981), Architect, vormgever
Borge Mogensen (1914-1972), Meubelontwerper
HansJorgen Wegner (1914), Vormgever
Modern Fins design
Alvar Aalto (1898-1976), Architect, planoloog, vormgever, (meubels, textiel, verlichting, glas)
Tapio Veli Ilmari Wirkkala (1915-1985), Vormgever (glas, hout, metaal, tentoonstellingen) metaalbewerker
Timo Sarpaneva (1926 -2006), Vormgever
Via onderstaande links
vindt u objecten
op het internet
uit een stijlperiode
of van een designer
Modern
Scandinavisch design
te koop
op het internet
Modern
Scandinavisch design
te koop
op ebay
Arts & Crafts Movement
Arts & Crafts
Craftsman Workshops
Neogotiek
Modernisme
William Morris
A.W.N. Pugin
Arthur Heygate Mackmurdo
Charles Robert Ashbee
Working Men’s College
Wren’s City Churches
National Association for the Advancement
The Human Hive
Gustav Stickley
Charles F.A. Voysey
John Ruskin
The Stone of Venice
The Great Exhibition
Peter Murdoch
De belangrijkste
Stijlperiodes & Designers
Arts-And-Craftsbeweging
Esthetic Movement
Japonisme
Art Nouveau
Modernisme
Secession
Gustav Klimt
Wiener Werkstätte
Otto Prütscher
Deutscher Werkbund
Bruno Paul
Art Deco
JacquesEmile Ruhlmann
René-Jules Lalique
A.M. Cassandre
Donald Deskey
De Stijl
Theo van Doesburg
Jacob Johannes Pieter Oud
Gerrit Thomas Rietveld
Bauhaus
Marcel Lajos Breuer
László Moholy–Nagy
Marianne Brandt
Mart Stam
Moderne Stijl
Karl Emanuel Martin (Kern) Weber
Eileen Moray Gray
Walter Dorwin Teague
Raymond Fernand Loewy
Streamlining
Henry Dreyfuss
Organic Design
Frank Lloyd Wright
Charles Alvar Aalto
Eero Saarinen
Charles Eames
Ray Eames
Pierre Paulin
Internationale Stijl
Philip Cortelyou Johnson
Modern Scandinavisch Design
Bruno Mathsson
Josef Frank
Arne Jacobsen
Verner Panton
Henning Koppel
Borge Mogensen
HansJorgen Wegner
Tapio Veli Ilmari Wirkkala
Timo Sarpaneva
Zwitserse School
Adrian Frutiger
Space Age
Antidesign
Hightech
Postindustrialisme
Postmodernisme
Memphis
Deconstructivisme