Modernisme
Historiek
De belangrijkste designbeweging van de 20e eeuw, het modernisme (1880-1940), ontstond naar aanleiding van de toenemende industrialisatie in de 19e en de 20e eeuw. Na de oorlog, toen de beweging nieuwe impulsen kreeg, werden modernistische theorieën en principes bij het plannen en herbouwen van veel Europese steden steeds invloedrijker. Een aantal ethische discussies bereidde de weg voor de ontwikkeling van het modernisme, zoals Nikolaus Pevners beschreef in zijn originele boek Pioneers of the Modern Movement (1936). Onderliggende principes van het modernisme zijn het best vertegenwoordigd in het werk van Le Corbusier. Andere belangrijke vroege modernisten zijn Adolf Loos, Peter Behrens, Walter Gropius en Ludwig Mies van der Rohe.
De ontwikkeling van Fagus-schoenenfabriek: Walter Gropius en Adolf Meyer. Hun fabriek geldt in de geschiedenis van de moderne architectuur nog steeds als groot voorbeeld. Het modernisme wordt vaak verklaard aan de hand van de architectuur, die aangeeft dat de architectuur in die tijd in hoger aanzien stond dan vakmanschap en vormgeving. Toen men besefte dat de hoog- Victoriaanse stijl uit die tijd het gevolg was van corruptie en hebzucht, namen de vroege pioniers van het modernisme, William Morris en A.W.N. Pugin, het initiatief om de samenleving te hervormen door een nieuwe benaderingswijze van design: goed ontworpen van producten voor dagelijks gebruik.
Hoewel beiden pleitbezorgers waren van ambachtelijkheid boven industriële productie, vonden ze ook functionaliteit, eenvoud en bruikbaarheid van het ontwerp essentieel. Bovendien benadrukten ze dat het de morele verantwoordelijkheid van ontwerpers en fabrikanten was om zulke goederen te produceren. Met dit als uitgangspunt kon design gebruikt worden als een democratisch middel voor sociale verandering en dit zou van fundamentele invloed zijn op de ontwikkeling van het modernisme.
In Ornament und Verbrechen (Ornament en misdaad) legde auteur Adolf Loos een verband tussen excessieve decoratie en de verwording van de samenleving. Form ohne Ornament (Vorm zonder ornament) legde juist de nadruk op de kracht van simpele, rationele vormgeving. De stijl wilde decoratie uitbannen en constructivisme en futurisme verheerlijkten de machine. Onder leiding van Walter Gropius werd het Bauhaus opgericht om eenheid te brengen in de kunsten en om de hervormingsidealen van het modernisme in de praktijk te brengen. Door functionaliteit en het gebruik van eersteklas materiaal en industriële methoden had het Bauhaus een enorme impact op het modernisme. Er werd een nieuwe designtaal gecreëerd die overal doordrong, van interieurs en meubilair tot metaalwerk, keramiek, grafiek en architectuur.
In 1927 ontstond de Internationale stijl binnen het modernisme. Met Le Corbusier als voorvechter waren het minimalisme en de industriële stijl slechts twee modernistische onderverdelingen die kenmerkend waren voor deze nieuwe reductivistische machine-esthetiek.
De mode in de jaren 30 werd ook beïnvloed door de internationale stijl, die geometrische abstractie tot in het extreme doorvoerde en voor puur stilistische doeleinden industriële materialen gebruikte in een strenge vormgeving. Hierdoor verloor het modernisme algauw zijn oorspronkelijke ethische betekenis. Dit betekende echter nog niet het einde, want het modernistische stokje werd overgedragen aan Scandinavische ontwerpers als Alvar Aalto, die door zijn pionierswerk in Organic Design aan de vormgeving een menselijker gezicht gaf. Hij inspireerde een hele nieuwe generatie modernistische ontwerpers.
De internationale stijl die de Amerikaanse architectuur in de jaren 20 en 30 domineerde, is een voorbeeld van hoe het modernisme zich sindsdien heeft gemanifesteerd in verschillende regionale stromingen, van het brutalisme tot het Rectilinearisme. Het modernisme had geen manifest zoals de meeste stijlen en er waren ook geen ‘leden’. Het bestond uit verschillende mensen die verbonden waren door dezelfde waarden en een gemeenschappelijke esthetiek. De modernistische visie op moderniteit en zijn passie voor het uitproberen van de nieuwste materialen en technologie werden zichtbaar gemaakt in een eenvoudig ontwerp, een gladde afwerking, minimale modellering, geen aangebrachte of integrale versiering en het gebruik van witte ruimtes.
Belangrijkste kenmerken
- Onversierde, simpele vormen
- Gladde afwerking
- Minimale opsmuk
- Het modernismeontstond door de verdere industrialisering en was de belangrijkste designbeweging van de 20e eeuw
- Het idee dat design gebruikt kon worden als democratisch instrument voor sociale verandering had een fundamentele invloed op het modernisme
- Overdreven versiering werd in verband gebracht met de verwording van de samenleving; er werd nadruk gelegd op de waarde van eenvoudige rationele ontwerpen die geschikt moesten zijn voor industriële productie
- Het modernismewilde de nieuwste materialen en technologie gebruiken en velen vonden dit de beste design taal voor het machinetijdperk
Via onderstaande links
vindt u objecten
op het internet
uit een stijlperiode
of van een designer
Modernisme
te koop
op het internet
Design
The design encyclopedia
De Industriële Revolutie
Arts & Crafts Movement
Arts & Crafts
Craftsman Workshops
Neogotiek
William Morris
A.W.N. Pugin
Arthur Heygate Mackmurdo
Charles Robert Ashbee
Working Men’s College
Wren’s City Churches
National Association for the Advancement
The Human Hive
Gustav Stickley
Charles F.A. Voysey
John Ruskin
The Stone of Venice
The Great Exhibition
Esthetic movement
International Exhibition 1862
Christopher Dresser
The Grammar of Ornament
Victoriaanse vormgeving
Victoriaanse ornamenten
Edward William Godwin
Louis Comfort Tiffany
François Eugène Rousseau
Christopher Dresser
Owen Jones
Prerafaëlitische Schilders
Félix Bracquemond
The Grammar of Ornament
Owen Jones
Japonisme
Tiffany
Louis Comfort Tiffany
Le Japon Artistique
Art Nouveau
Henri Toulouse-Lautrec
Hector Guimard
Emile Gallé
René Lalique
Louis Majorelle
Victor Horta
Henri van de Velde
Louis Comfort Tiffany
Charles Rennie Mackintosh
Peter Behrens
Richard Riemerschmid
Josef Franz Maria Hoffmann
Otto Wagner
Joseph Maria Olbrich
Koloman Moser
Antonio Gaudi
Modernisme
Nikolaus Pevners
Le Corbusier
Adolf Loos
Ornament und Verbechen
Peter Behrens
Walter Gropius
Ludwig Mies van der Rohe
DE BELANGRIJKSTE
STIJLPERIODES & DESIGNERS
Klik op onderstaande linken om
de infopagina’s te raadplegen
op deze website
Arts And Craftsbeweging
William Morris
A.W.N. Pugin
Arthur Heygate Mackmurdo
Charles R. Ashbee
Gustav Stickley
Esthetic Movement
Edward William Godwin
Louis Comfort Tiffany
François Eugène Rousseau
Art Nouveau
Hector Guimard
Emile Gallé
Louis Majorelle
Victor Horta
Henri van de Velde
Charles Rennie Mackintosh
Richard Riemerschmid
Josef Franz Maria Hoffmann
Otto Wagner
Josef Maria Olbrich
Koloman Moser
Antonio Gaudy y Cornet
Modernisme
Charles Edouard Jeanneret
Le Corbusier
Adolf Loos
Peter Behrens
Walter Adolph Gropius
Ludwig Mies van der Rohe
Secession
Wiener Werkstätte
Deutscher Werkbund
Gustav Klimt
Otto Prütscher
Bruno Paul
Art Deco
JacquesEmile Ruhlmann
René Jules Lalique
A.M. Cassandre
Donald Deskey
De Stijl
Theo van Doesburg
Jacob Johannes Pieter Oud
Gerrit Thomas Rietveld
Bauhaus
Marcel Lajos Breuer
László Moholy Nagy
Marianne Brandt
Mart Stam
Moderne Stijl
Karl Emanuel Martin Kern Weber
Eileen Moray Gray
Walter Dorwin Teague
Raymond Fernand Loewy
Streamlining
Henry Dreyfuss
Organic Design
Frank Lloyd Wright
Charles Alvar Aalto
Eero Saarinen
Charles Eames & Ray Eames
Pierre Paulin
Internationale Stijl
Philip Cortelyou Johnson
Modern Scandinavisch Design
Bruno Mathsson
Josef Frank
Arne Jacobsen
Verner Panton
Henning Koppel
Borge Mogensen
HansJorgen Wegner
Tapio Veli Ilmari Wirkkala
Timo Sarpaneva
Zwitserse School
Adrian Frutiger
Space Age
Eero Aarnio
Olivier Mourgue
Marco Zanuso sr.
Richard Sapper
Antidesign
Alessandro Mendini
Michele de Lucchi
Ettore Sottsass jr.
Hightech
Norman Foster
Ward Bennett
Postindustrialisme
Tom Dixon
Ron Arad
Postmodernisme
Mario Botta
Andrea Branzi
Nathalie du Pasquier
Aldo Rossi
Matteo Thun
Shiro Kuramata
Micael Graves
Alessandro Mendini
April Greiman
Deconstructivisme
Frank Owen Gehry
Daniel Weil
Ross Lovegrove