Verkooptechnieken van valse kunst

Het adagium zegt: “Een gewaarschuwd man (of vrouw) is er twee waard”, vandaar dit hoofdstukje gewijd aan de technieken die gebruikt worden om valse kunst aan de man te brengen. Het doelpubliek is opnieuw de nietsvermoedende privé-koper en de beginnende of al gevestigde antiekhandelaar. Er wordt immers heel veel handel gedreven onder professionelen, alvorens een kunstwerk effectief aan een particulier verkocht wordt.

Het terugnemen van een niet-authentiek kunstwerk

We moeten daarbij toch even blijven stilstaan bij het gebruik in kringen van kunst- en antiekhandelaars om een niet-authentiek kunstwerk terug te nemen tegen terugbetaling van de betaalde prijs. Voor het welzijn van de kunstmarkt, is dit geen goede werkwijze. De gedupeerde koper wordt inderdaad vergoed en terecht!

Maar de kans is groot dat het niet-authentieke stuk terug in circulatie komt en alsnog aan een nieuw slachtoffer als authentiek verkocht wordt. Wij zouden het beter vinden dat iedereen tracht een vergoeding te krijgen en dat het niet-authentieke werk vervolgens aan de politie (de sectie kunstcriminaliteit) overgedragen wordt of op een lijst gezet wordt van niet-authentieke werken.

We zouden trouwens ook willen signaleren dat in het burgerlijk recht deze praktijk niet aanvaard wordt als algemeen geldend, zoals volgend citaat uit een vonnis van het Hof van Beroep van Luik (21.03.2005) duidelijk maakt: “Par ailleurs, l’appelant invoque que les usages imposent la reprise d’un tableau faux. Cet usage n’est pas démontré, l’article paru dans la revue ‘L’Evènement’ n’étant pas une preuve suffisante. En outre, la clause énoncée dans les conditions de vente laquelle est entrée dans le champ contractuel prime’’.

Enkel wanneer er tijdens de verkoop rekening gehouden werd met een “ontbindende voorwaarde” (zoals uitgelegd in art. 1183 BW), kan de schuldeiser verplicht worden om “ingeval de door de voorwaarde bedoelde gebeurtenis plaatsheeft, terug te geven wat hij ontvangen heeft”

Dergelijke ontbindende voorwaarde bij een verkoop is bijvoorbeeld duidelijk stipuleren dat men zal overgaan tot “in geval van niet authenticiteit van het hoger vernoemd schilderij de verkoopsom terug te betalen….”.

Ook in dit geval is het echter mogelijk om niet over te gaan tot de teruggave van het niet-authentieke kunstwerk zelf, want in hetzelfde vonnis wordt duidelijk bepaald: “Indien dergelijke teruggave in natura onmogelijk is bestaat er aanleiding tot teruggave bij equivalent”.

© Copyright by Antiekexpert Karel Waegemans en
Axel Poels Hoofdinspecteur van de dienst kunstcriminaliteit van de Federale Politie Brussel